Lezen is een van de belangrijkste vaardigheden die we leren in ons leven. Het leidt ons, verruimt onze blik, daagt onze verbeelding uit en tovert magie in het alledaagse. Daarom is leren lezen voor kinderen zo belangrijk, en als ouders of volwassenen die kinderen de best mogelijke start in hun leven willen geven, is dit iets waar je absoluut bij betrokken kunt raken.
Uitvinden hoe je kinderen helpt leren lezen is niet iets dat je zomaar oppikt, het is echt een code die gekraakt moet worden. Maar gekraakt kan het worden! Omdat we meer dan een beetje gek zijn op boeken, hebben we goed nagedacht over hoe we lezen leuk kunnen maken voor kinderen. Klaar om al onze geheimen te ontdekken?
De juiste leeftijd om te lezen
Wanneer moet ik beginnen met mijn kind te leren lezen? Nou, vanaf dag één als je wilt! Voorlezen aan een kind nog voordat het kan praten is een heerlijke, rustgevende activiteit, en niet te vergeten schept het een ongelooflijke band. Als ze eenmaal vragen kunnen stellen, wordt het pas echt leuk. Waarom geen alfabet-boek met personalisatie toevoegen om mee op avontuur te gaan: ‘J is van Jij’ van David Cadji-Newby en Andrew Weale?
Luisteren en leren
Het woord fonetiek heb je misschien al weleens gehoord als je schoolgaande kinderen kent, en terecht. Dit is de sleutel tot het kraken van de ‘code’ van het lezen en schrijven, omdat het alle klanken van een woord uit elkaar haalt en elke klank in verband brengt met een letter, alvorens alles weer samen te voegen. Het wordt aanbevolen dat kinderen beginnen met letterklanken – zoals het alfabet – voordat ze overgaan tot korte klinkers zoals in kat, bad, lat enzovoort. Als die eenmaal onder de knie zijn, kun je overgaan tot medeklinker digrafen (klinkt veel chiquer dan het is), wat simpelweg het samenvoegen van twee letters is om één klank te maken, zoals ‘ch’ en ‘nk’. Deze methodische stap-voor-stap aanpak lijkt misschien veel werk, maar je bouwt letterlijk een nieuw neurologisch netwerk!
Zeg het, zie het
Wat zijn hoogfrequente woorden? Heel eenvoudig, de woorden die we het vaakst zien en gebruiken. Als je lezen zou beschouwen als een huis, zouden dit de fundamenten zijn waarop alle leuke dingen zijn gebouwd. Op zich zijn woorden als ‘en’, ‘het’, ‘als’ en ‘de’ niet super spannend, maar hoe meer we kinderen laten zien hoe ze alles met elkaar verbinden, hoe beter het ze oppikken – net als een vaardigheid als fietsen dat niet vergeten wordt! Probeer deze woorden tijdens het lezen te benadrukken en maak oogcontact met het kind om te laten zien dat dit woordje net zo belangrijk is als het ‘reusachtige dinosaurus’ dat erna komt.
Doe het samen
Als volwassene is er misschien niets heerlijkers dan je in een andere wereld te wanen door in je eentje te lezen, maar om lezen leuk te maken voor kleintjes moet het absoluut een groepsactiviteit zijn. Maak er een evenement van! Bouw een hut! Nodig speciale gasten uit (grootouders!). Hier zijn enkele leuke voorbeelden om de hele bende erbij te betrekken.
Wees nieuwsgierig
Het is nu de tijd om het talent van een kind om overal vragen over te stellen te omarmen. En dat zou jij ook moeten doen! Als je samen een verhaal leest, benoem dan ook de details, zoals de kleur van de hoed van een personage en stel ze vragen erover. Laat ze nadenken en de woorden in hun context plaatsen, zodat ze begrijpen dat ze een betekenis hebben. Als ze eenmaal het ‘waarom’ begrijpen, zullen de woorden een plaats in hun geheugen krijgen waar ze zo nodig naar kunnen terugkijken.
Doe mee op de maat
Behalve dat het ontzettend leuk is, helpt zingen bij alles. Ja, zelfs met lezen. De theorie is dat de linkerkant van de hersenen verantwoordelijk is voor de verbale vaardigheden, en de rechterkant wordt gebruikt voor emotionele, artistieke en fysieke behoeften. Dus door dingen te zingen – van het alfabet tot je favoriete kinderrijmpje – gebruik je veel stukjes van je hersenen tegelijk, wat effectiever zou zijn om kennis vast te houden. Er is een reden waarom reclames, jingles en songteksten voor altijd in je hoofd blijven zitten!
Orde, orde
Hoe helpen sorteerspelletjes bij het vormen van zinnen? Nou, heel eenvoudig, ze laten volgordes zien en een volgorde van gebeurtenissen, en dat is wat zinnen zijn. We leren dat we in het Nederlands lezen van boven naar beneden, van links naar rechts. Dat we beginnen met een hoofdletter en eindigen met een punt. Dat er een begin, midden en einde is. Zodra ze deze vaardigheden begrijpen, kunnen ze die toepassen op woorden en vervolgens op zinnen en uiteindelijk op verhalen.
Omring jezelf met woorden
Hoe meer tekst kinderen zien, hoe meer ze oppikken. Klinkt eenvoudig, nietwaar? Van de krant die op de keukentafel ligt, tot borden van winkels, op de weg, logo’s… moedig kinderen aan om te proberen te achterhalen wat er staat. Stap je in een lift? Vraag hen het knopje met de letters BG voor begane grond te vinden en erop te drukken. Handelingen in hun dagelijks leven koppelen aan de symbolen die ze voorstellen is…wacht maar af…lezen!
Relax
Raak vooral niet gefrustreerd, lezen is een moeilijke code om te kraken, dus verwacht niet dat het meteen lukt. Elk kind gaat hun eigen weg in het leven, dus vermijd de vergelijking met hun leeftijdsgenoten, of wat jij op een bepaalde leeftijd wel of niet kon. Dit is een unieke reis voor een uniek kind, en ze komen er op hun eigen manier. Richt je in plaats daarvan op het plezier van ontdekken en ervaringen delen.
Maak er een spelletje van
Ik zie, ik zie wat jij niet ziet…alfabetletters in bad of vrolijke krijtjes kunnen het lezen en schrijven veel aangenamer maken. Voorbij zijn de dagen van het saaie herhalen op een krijtbord. Besteed aandacht aan wat je kind leuk vindt en maak overal plezier met letters – en ja, kliederen met je letterpasta in de soep telt mee.
Rolmodel
Maak van het schrijven van lijstjes, verjaardagskaarten en briefjes een show en moedig hen aan jou na te doen. Ook al zijn het verzonnen woorden, het blijft een uitstekende oefening!
Klaar om erin te duiken en te beginnen met lezen? In veel van onze gepersonaliseerde boeken staat de naam van het kind niet alleen in het verhaal, maar ook verborgen in de illustraties – de perfecte manier om hen te helpen letters te leren en woorden te herkennen.
